ELEKTRİK
MOTORLARINDA ENERJİ VERİMLİLİĞİNDE YENİ DÖNEM
Bilindiği üzere dünyamızın
sürdürülebilirliği için yenilenebilir enerjilerin kullanımının artmasına koşut
olarak gerçekleşmesi şart olan enerjinin etkin kullanımının
yaygınlaşmasıdır. Elektrik enerjisinin
en çok tüketen cihazlar ise elektrik motorlarıdır. Dünya üzerindeki elektrik enerjisinin @
kadarı elektrik motorları tarafından tüketilmektedir. Endüstride ise bu oran p lere kadar
çıkmaktadır. Bu yüzden elektrik
motorlarının veriminde sağlanabilecek çok küçük artışların bile etkisi çok
büyüktür. Ülkemizde 15 milyon civarında
elektrik motoru olduğu tahmin edilmektedir, bunların 2021 yılında tükettikleri
enerjinin 103.000 GWh civarında olduğu hesaplanmaktadır.
Bu nedenlerden
dolayı dünyada elektrik motorlarında verimlilik yaklaşık 20 yıldır gündemdedir,
ve son 10 yılda bu konuda özellikle AB’de çeşitli regülasyonlar
hazırlanmıştır. IEC nin belirlediği
verimlilik sınıfları en düşük verimlilik değerlerini içeren IE1 den başlayarak
IE5 e kadar çıkmaktadır.
Ülkemiz de 2011 yılından itibaren bu regülasyonlara uyma taahhüdü vermiş ve ilgili kanun ve mevzuatlar yayınlanmıştır. Halen yürürlükte olan “Elektrik Motorlarının ve Değişken Hız Sürücülerinin Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ ((2019/1781/Ab) (SGM2021/16) 28 Nisan 2021 tarihinde 31468 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Daha detaylı bilgiye ulaşmak için tebliğ linki aşağıda verilmiştir. Asenkron elektrik motorlarının zorunlu verimlilik değerleri 2011, 2015, 2017 ve 2021 yıllarında kademeli olarak arttırılmıştır, 1 Temmuz 2023’te ise yeni bir verimlilik kademesini daha yürürlüğe girecektir. Önce 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren geçerli olan mevcut durumu kısaca özetlemek gerekirse üç 2, 4,6 veya 8 kutuplu, üç fazlı elektrik motorlarının 0.75 kW (dahil) ile 1000 kW (dahil) arasında olanlarının verimlilik sınıflarının en az IE3 olması, 2, 4,6 veya 8 kutuplu, üç fazlı elektrik motorlarının 0.12 kW ile 0.55 kW arasında olanlarının verimlilik sınıflarının en az IE2 olması gerekmektedir. Tek fazlı motorlar için bir kısıtlama yoktur.
1 Temmuz 2023 tarihinden itibaren
ise 2,4 veya 6 kutuplu, üç fazlı, 75 kW (dahil) – 200 kW (dahil) arası
motorların en az IE4 verimlilik sınıfına sahip olmaları gerekmektedir. Ayrıca, 0.12 kW’tan (dahil) büyük, 2, 4, 6
ve 8 kutuplu tek fazlı elektrik motorlarının ise en az IE2 verim
sınıfına sahip olmaları gerekmektedir.
Sanayinin her
kolunda vazgeçilmez olan elektrik motorlarının üretiminden, dağıtımına, makine
ve ekipman üreticisinden son kullanıcısına kadar herkesin bu konuda özen
göstermesi, ülkemizin dışa bağımlılığını azaltması ve daha temiz bir dünya için
çok önemlidir.
Konu ile ilgili
daha detaylı bilgileri EMPO Elektrik Motorları AŞ. ’den edinebilirsiniz.
Saygılarımızla